Inleiding
‘Met kerst moet je pieken’ roept een bekende Nederlandse grutter al enkele weken op de TV. Nou dat gaan we dan nog even gauw proberen op de valreep. In deze periode van feest, sfeer, versiering en uitstraling kan ik natuurlijk niet met een doorsnee boodschappen karretje uitpakken. Het moet iets met klasse zijn, exquise en stijlvol, en maar meteen een dubbel klapper ook, als we dan toch bezig zijn.
Met het dubbelverslag van 2 zeer bijzondere 4CV versies uit het huis Labourdette lukt dat zeker. De 4CV Labourdette Cabriolet en de 4CV Labourdette Vutotal.
Laten we beginnen met de extreme tegenstellingen, want die zijn er wel degelijk; de cabriolet is een grondig verbouwde 4CV, die veranderd is naar een 2-deurs variant. Daarbij heeft de auto aanzienlijke verstevigingen gekregen om het geheel geschikt te maken voor de conversie naar cabriolet, omdat daar bij veel van de stijfheid van de carrosserie verloren gaat.
Voor de Vutotal gaan de aanpassingen nog stukken verder. Hier is er sprake van een compleet nieuwe en zeer extravagante nieuwe carrosserie die op het onderstel is geplaatst. De kanttekening die hier bij geplaatst moet worden is dat de wereld maar matig klaar was op dat moment, we praten over 1950,! voor een dergelijk futuristisch concept en uiterlijk. De naweeën van de nog maar kort beeindigde tweede wereldoorlog, zat de meeste mensen nog behoorlijk in de botten. Als men zich al een auto kon permitteren dan werd het in iedergeval iets degelijks, betrouwbaars en no-nonsense, vaak ook nog functioneel. De auto’s van Labourdette waren exorbitant duur door de bewerkelijkheid en de geweldige reputatie die het bedrijf al sinds jaar en dag genoot. Terwijl het automobiele publiek toch iets had van “doe maar gewoon; dan doe je al gek genoeg”.
Grappig was de opmerking van een concurrerend carrosserie bedrijf tijdens de autosalon van 1950 waarop de Vutotal voor het eerst tentoongesteld stond.
“Dit lijkt nergens naar/op” was de met enig afgrijzen uitgesproken reactie, en eigenlijk had hij in zekere zin wel gelijk. De Vutotal was uniek. En je vond hem prachtig of afschuwelijk een tussenweg was niet mogelijk. Maar wat was Henri Labourdette zijn tijd qua ontwerp en design ver vooruit.
Renault 4CV cabriolet Labourdette de 1952
Van de 4CV Cabriolet die door Labourdette gebouwd werd zijn maar weinig foto’s en gegevens terug te vinden. In technisch opzicht hebben we het trouwens over een behoorlijk standaard 4CV. Het waren de carrosserie technische ingrepen die de auto zo bijzonder maakte. Gelukkig heb ik een foto kunnen vinden van de werkplaats waar op dat moment een 4CV naar cabriolet wordt omgebouwd. Wat een prachtig gezicht om de plaatwerkers in de volledig gestripte auto bezig te zien. De achterkant is goed als 4CV herkenbaar, het dak is al verwijderd en er is een stuk plaatwerk geplaatst op de plek waar de kap op komt te rusten. Het ronde lijnenspel, ook met gesloten kap staat de 4CV goed.
De andere foto van de Labourdette cabrio met startnummer 21 is genomen tijdens de GP de la Baule waarschijnlijk in ’54.
4CV cabriolet ‘Vutotal’ Labourdette 1950
Opmerkelijk is dat de 4CV Vutotal door de Franse president onthuld werd tijdens de Parijse autosalon. Dit zorgde voor enig wrevel bij de overige exposanten.
De vormgeving en stiling waren zonder meer vooruitstrevend.
Een geplande coupe van hetzelfde model zou er niet komen , of het prototype is alsnog gebruikt om een cabriolet van te maken zoals door sommigen wel gesuggereerd wordt. Bouwaantallen en resterende exemplaren van de 4CV Vutotal zijn niet echt bekend, de taxatiewaarde moet inmiddels exorbitant zijn. De 4CV Vutotal Labourdette is zo’n beetje het laatste grote bekende wapenfeit geweest van Jean-Henri. Het bedrijf kabbelt nog wel voort maar opvolging is er niet.
Manufacture de voitures Labourdette
Het bedrijf Labourdette gaat echt een heel eind terug. Al in 1858 besluit Jean Baptiste Labourdette (1826-1895) zijn vanuit Bearn zijn geluk te gaan beproeven in het mondaine Parijs. Hij is volleerd smid en wagenmaker, en zijn reputatie doet snel de ronde aangezien hij kwalitatief erg hoogwaardig werk levert en daarbij experimenten op gebied van uiterlijk en gewichtsbesparing niet uit de weg gaat. Na zijn overlijden neemt zijn zoon Henri (1855-1910) het bedrijf over. Hij is zomogelijk nog getalenteerder, daarbij ziet hij het potentieel van de automobiel direct in, en staat er niet negatief tegenover, in tegenstelling tot veel van zijn vakgenoten wagenmakers in het begin. Hij is dan ook 1 van de eersten in Parijs die een carrosserie voor een automobiel vervaardigd, we praten dan over 1895. Het betreft een opstelling met 2 banken die met de achterzijden naar elkaar geplaatst zijn, het onderstel is een Georges Richard. In 1899 vervaardigd Henri Labourdette een gesloten opbouw voor een automobiel, een unicum voor die tijd, sommigen zeggen dat hij de eerste was met een dergelijk automobiel. Zijn opdrachtgever??? Een zekere Louis Renault.
In hoge kringen raakt het bedrijf van Henri Labourdette bekend, personen met hoog aanzien zoals Koning Alfons VIII, diverse Russische prinsen en het grootste deel van de Franse adel mag Henri tot zijn clientele rekenen, en zonder uitzondering wordt hij in die kringen gerecommendeerd.
Zijn zoon Jean-Henri zet het bedrijf voort op 22 jarige leeftijd als Henri in 1910 overlijdt. Labourdette heeft dan al een aantal jaar een succursale in Madrid en St. Petersburg zou snel daarna volgen.
Het jaar 1912 zou een mijlpaal worden in de geschiedenis van het bedrijf als Jean-Henri de befaamde ‘Skiff ‘ bedenkt en bouwt op een het onderstel van een Panhard 20CV. De auto wordt gebouwd in opdracht van René de Knyff, toenmalig directeur van Panhard et Levassor. De Skiff is een soort bootachtige opbouw met een spitsgat, zonder deuren en vervaardigd van hoogglans mahoniehout met duidelijk zichtbaar de koperen klinknagels. Het eerste exemplaar werd nog met behulp van scheepswerf Depujois gebouwd, daarna zouden nog veel auto’s naar het Skiff concept volgen, de kennis van het scheepsbouw principe was toen echter voldoende beschikbaar in eigen huis. De skiff was een grote eyecatcher, iets waar de mensen echt over spraken, voor zijn tijd moet deze auto net zo controversieel geweest zijn als de DS dat was in de jaren 50.
Jean-Henri zou nog een keer van zich doen spreken, namelijk toen hij de bouwstijl “vutotal” bedacht. Vutotal staat voor gestroomlijnde elegante lijnen,
Minder prominent uitstekende of weggebouwde lichten, met verhoogde zichtbaarheid en typerende ruiten met dunne vattingen of geheel frame-loze ruiten.
In het jaar 1938 zijn er al een 100-tal automobielen en 6 stuks 35-zits bussen gebouwd volgens het Vutotal principe.
In 1970 schrijft Henri Labourdette een boek; Un siécle de carrosserie Française. Het is als een nalatenschap bedoelt, veel van zijn meester- stukken staan er in en veel gegevens uit zijn archieven.
Bijzondere projecten van Labourdette
Het bedrijf Labourdette heeft in zijn gloriejaren een scala aan zeer bijzondere auto’s voor het nageslacht achtergelaten. Stuk voor stuk rijdende monumenten, unica’s die zo bijzonder zijn als een schilderij van Monet of van Gogh.
Het bovenbeschreven Vutotal-concept werd op chassis’ van Delahaye, Delage, Bugatti, Peugeot, Renault en Talbot toegepast.
Ook de Skiff bouwwijze wordt door veel fabrikanten omarmt, tot het eind van de jaren ’20 worden er Skiffs op gebouwd op onderstellen van Panhard, Hispano-Suiza (de Maybach van die tijd), Peugeot, Renault, Rolls Royce, Delage en Citroën. Het laatste merk gebruikt de boattail ook in een aantal andere ontwerpen, net als Peugeot.
In 1 op 43;
Het blijft jammer dat de 4CV serie inmiddels al weer een tjdje gestopt is. Onder het mom dat het toch maar weer een zoveelste 4CV variant zou zijn heeft uitgeverij Hachette die de kiosken serie van de Quattre Chevaux uitbracht besloten om op het hoogte punt van de hype te stoppen. Wellicht ook wel weer een verstandig besluit, als je bedenkt hoelang er nog modellen tegen dumpprijzen verkocht worden van minder succesvolle series. Anderzijds hadden er echt nog zeer bijzondere dingen uitgegeven kunnen worden uit de hoogtijdagen van de 4CV. Zeker als je naar deze nrs. 29 en 31 kijkt die al snel uitverkocht waren. Mijn exemplaren komen bij www.Journaux.fr vandaan, en al snel was op hun website het icoontje van ‘leverbaar’ uitgeschakeld, een goede service van dit bedrijf, zodat je altijd kunt zien of het model waar je intresse naar uitgaat ook echt beschikbaar is.
Net zoals alle andere modellen uit de 4CV serie, zijn ook deze beiden van het merk Eligor, en hebben een ongeevenaard hoog afwerk niveau zoals al eerder gememoreerd tijdens behandeling van modellen uit deze serie.
Bij het fotograveren heb ik er voor gekozen om een aantal foto’s te maken van beide modellen bij elkaar en uiteraard aansluitende de nodige plaatjes van de schitterende modellen afzonderlijk om de details en accenten goed naar voren te laten komen.
Renault 4CV cabriolet Labourdette de 1952
Het frisse cerise rood samen met het zwart van de kap en de chrome details staande kleine cabrio goed. In iedergeval is bekend dat er eveneens een kobaltblauw-achtige uitvering geweest is. Zoals alle luxere 4CV’s heeft de Labourdette ook 7 snorharen. De velg met moeren zijn goed gedetailleerd en het model heeft de white-wall tyres die voor die tijd hoog-modisch waren.
Het schaalmodel heeft een kenteken van het Dept. 13 (Bouches du Rhone).
Al met al de 10,90 meer dan waard, al zal je een paar modelautobeursjes moeten afspeuren om een exemplaar te vinden. Ebay kan voor de liefhebber uitkomst brengen.
4CV cabriolet ‘Vutotal’ Labourdette 1950
De Vutotal is echt het snoepje van de week. De auto heeft schitterende lijnen, net als het origineel. Je moet, en je blijft naar deze auto kijken, of je wilt of niet.
Het schaalmodel draagt geen kenteken plaat maar slechts een plaatje met de tekst ‘VUTOTAL’ wat duidt dat het de versie is die op de Parijse salon heeft gestaan.
Ook de Vutotal heeft banden met witte randen. Let ook eens op het derde dwars geplaatste stoeltje achter de voorstoelen. De cognac kleurige kap afdekking slaat de nagel op zijn kop. De voorruit zonder stijlen en de aparte ruit voor de 3 schijnwerpers zijn de echte speerpunten die er uit springen.
Ook dit model is nog te vinden als je er wat moeite voor doet, maar dan heb je ook wel iets heel bijzonders.
Groeten,
Arie-Jan
en zeer mooie foto's.
