Inderdaad; het Franse woord voor twaalf/12, en tevens een belangrijk getal in de historische modellen reeks van het merk Renault. Je kunt stellen dat de R4 in ’61 en kort daarna de R16 de eerste voorwielaangedreven auto’s binnen het Renault-gamma waren maar de 12 was bedoeld als opvolger van de R10 major welke nog tot eind ’71 doorgeproduceerd werd, en was daardoor de eerste echte voorwielaangedreven 4-deurs sedan. Met de R10 deelde de 12 ook de gietijzeren Cleon motor met 1289cc motor inhoud.
In 1965 startte Renault met Projekt 117, de doelstelling bij aanvang van het projekt waren behalve de al eerder genoemde voorin gemonteerde motor en idem aandrijving; een 4-deurs sedan met royale gezins kofferruimte, economisch in verbruik waardoor een motor met kleine inhoud en vermogen zou volstaan, en vooral makkelijk te produceren, zodat de productie op diverse plaatsen in de wereld plaats zou kunnen vinden, echter moest de afwerking degelijk genoeg worden voor de diverse exportmarkten waar de wegen niet altijd van even goede kwaliteit zijn. Last but not least moest het platform geschikt zijn om als basis te dienen voor verschillende versies.
Introductie
Bij de presentatie van de 12 op de Parijse auto salon in oktober ’69 (inderdaad de 12 mag deze maand zijn 40e verjaardag vieren!), was de 12 alleen als 4-deurs berline in de uitvoeringen L en TL verkrijgbaar. Beiden waren met de bescheiden 54pk motor uitgevoerd. De luxere TL was met slaapstoelen uitgerust maar ook achterruitverwarming, diverse armsteunen en verlichting in het handschoenenvak en de kofferruimte waren standaard en moest de L uitvoering ontberen. Zelfs alarmknipperlichten was op die uitvoering niet standaard, nu ongelooflijk maar waar.
In 1970 werden al 2 toevoegingen aan het leveringsprogramma gedaan, de estate waar we het zo verder over gaan hebben werd leverbaar, en de fameuze 12 Gordini verscheen ten tonele. Deze kenmerkte zich door het volledig lichtmetalen 1565cc blok uit de Renault 16TS, dit zorgde voor 125pk mede door de dubbele Weber carburateurs.
Om de hogere krachten en snelheden de baas te blijven had de Gordini nog een aantal andere aanpassingen. Een versterkte nokkenas, 5-versnellingsbak, geventileerde schijven voor en standaard schijven achter, en een sportonderstel, zorgden dat de topsnelheid van 185km/h beheersbaar bleef. De Gordini werd in een aantal pastel tinten geleverd met de kenmerkende dubbele witte Gordini streep.
De zeer bekende French-blue kleurstelling zou echter verreweg de meest verkochte kleurcombinatie worden.
De volgende aanvulling vond in Oktober 1972 plaats toen de TS werd gelanceerd, een uitvoering die boven de TL geplaatst werd, en welke wel gebruik maakte van de 1298ccm Cleon motor maar met een enkele Weber, het vermogen was gestegen tot 64pk, maar de belangrijkste wijzingingen zaten in de luxere uitrusting en materialen. De TS had de prachtige stoelen uit de Renault 17 met de open hoofdsteunen. Bovendien was de bekleding in velours en was het dashboard voorzien van een toerenteller en een temperatuurmeter. De carroserie was afgewerkt met meer chroom en Gordini velgen, eveens afkomstig van de 17TS.
De laatste toevoeging aan de range volgde tenslotte in 1973 met de TR, een auto die in grote lijnen met de TS overeenkwam qua uitrusting maar waarvan de automatische transmissie het grootste verschil vormde
De volledige R12-range onderging in 1975 een facelift die het front en grille betrof, daarnaast werden de achterlichten en het dashboard gewijzigd en er verschillen in type aanduidingen alsmede staadnaarduitrustingen doorgevoerd.
Diverse (carrosserie)varianten
Naast de berline en break is er lange tijd een 3deurs gesloten bestel geweest in het leveringsprogramma. De R12 Service. Veel dealers maakten van een dergelijke 12 gebruik voor het Renault-Assistance in hun regio.
Op de Argentijnse en Brazilaanse markt is er enige tijd een 3deurs Coupe van de R12 leverbaar geweest.
Een ‘wereldauto’ met veel productie locaties
Billancourt – France
Boyaca en Envigado – Colombia
Mioveni – Romenia
Bursa – Turkey
Sao Bernardo do Campo – Brasil
Heidelberg – Australia
Santa Isabel – Argentina
Mariara – Venezuela
Ciudad Sahagun- Mexico
Een indrukwekkende lijst met locaties waar de Renault 12 door de jaren heen geproduceerd en/of geassembleerd is geweest.
Ook de productie termijn bestreek een behoorlijke tijdspanne.
Hoewel de verkoop en productie van de 12 in West Europa in 1980 eindigde ging dit elders in de wereld nog lange tijd verder, en met succes.
De laatste echte Renault 12 rolde in 1999 in Turkije van de band.
Daarnaast werd bij Dacia het model nog door geproduceerd als 1310 sedan en Estate tot eind 2004!
De op de R12 gebaseerde Dacia pick-up werd pas in December 2006 uit productie genomen.
Lokaal kon er op deze manier nog weleens wat afwijkingen ontstaan, zo hebben de Australische R12’s een sterk afwijkend interieur omdat de stoelen en bekledingsmaterialen ter plaatse werden betrokken. Later kreeg de auto de typenaam Virage, met dubbele ronde koplampen en een 1.4ltr motorblok.
Doordat in de Zuid Amerikaanse landen de Renault 12 lange tijd populair bleef en door geproduceerd werd maar ook doorontwikkeld werd, traden er voor deze markten meer afwijkingen op. Zo werden er later uitvoeringen met airco aangeboden, nadat men daar al naar het 1397cc motortje was overgestapt. Het blokje dat we hier vooral kennen uit de Renault 5 Alpine. Deze werd later overigens nog een keertje tot 1600cc opgeboord voor de 12. Inmiddels waren er al vanaf ’88 5 versnellingsbakken in gebruik.
Bij het einde van de looptijd waren er in totaal 2,5 miljoen 12’s geproduceerd.
Door het lang door produceren in Latijns-Amerika en de grote populariteit aldaar trad er nog een ander grappig fenomeen op: het tunen van R12’s, iets dat wij ons hier niet voor kunnen stellen:
De echte kenner herkent direct de Peugeot achterlichten op de gepimpte 12 estate.
De productie en vooral het succes in de exotische landen zorgde ook ervoor dat er R12’s bij zijn die bepaald niet een makkelijk leventje hebben gehad, en waar de sporen van de zware taken goed terug te zien zijn. Beelden die we allemaal kennen van veel andere Franse auto’s ook en die aangeven dat deze vervoermiddelen zeer geschikt waren en gewaardeerd werden om hun eenvoudige techniek, betrouwbaarheid en gebruiksgemak.
Opmerkelijk: de 12 is ook als Ford verkocht
Wat weinig mensen weten is dat in Brazilie de Renault 12 aanvankelijk als Ford Corcel en later als Ford del Rey is verkocht. De reden hiervan is dat de Willys-Overland fabriek betrokken was geweest bij de ontwikkeling van de R12 voor de lokale markt maar tijdens dit traject werden overgenomen door Ford. De Ford was zelfs nog enkele maanden eerder leverbaar dan de Renault 12 in Frankrijk.
De Dacia-years
Uiteraard heeft de R12 een lange carriere als Dacia achter de rug. Van 1969 tot 1979 was de Dacia 1300 identiek aan de Renault 12 phase I. Ook de opvolger de 1310 was een afgeleide van deze auto. De 1310 zou in productie blijven tot 2004, eveneens in break en een pick-up uitvoering. Iedereen weet dat Dacia inmiddels deel uitmaakt van het renault concern en een eigen lijn budget automobielen in het leveringprogramma heeft met modellen als de Logan, de MCV en recentelijk de Sandero.
In enkele landen om ons heen worden Dacia’s als Renaults verkocht en wordt de Dacia naam niet gevoerd.
Herinneringen aan een familie vriend
Zelf heb ik hele warme herinneringen aan de Renault 12. Ik ben namelijk opgegroeid, en heb grote delen van Europa leren kennen op de achterbank van een 12. Weliswaar een berline en niet de hier besproken Break. In 1971 kregen mijn ouders de schitterende Renault 12 TL met het kenteken 71-01-SG uitgeleverd. Een voor die tijd zeer moderne familie auto, het diepe donkere groen in combinatie met het beige interieur was jalouzie opwekkend bij schoolvriendjes, en zorgde voor ontzag in de straat. Deze keer had mijn vader hem eens echt laten hangen, getuige de imposante SEV-MARCHAL breedstralers op de voorbumper, inderdaad u raadt het al; met het echte gele glas.
De overstap vanuit de Renault 6TL die altijd zeer trouw dienst had gedaan was wereld schokkend natuurlijk.
Nadat eerdere Renaults bij De Graaf aan de Bosdrift in Hilversum vandaan waren gekomen, was deze keer de keuze gevallen op Garage van Gemen uit Weesp. Een kwestie van gunnen want de eigenaar was eveneens klant bij mijn vader.
Maar in service lagen beide bedrijven mijlen uitelkaar. Waar de Graaf altijd een afstandelijke hauteine opstelling aannam, was Fa. van Gemen een amicaal zeer servicegericht bedrijf met voor die tijd al zeer vooruitstrevende opvattingen over klantenbinding en promotie.
Ook was er voor ons kinderen een wereld van verschil, waar je bij De Graaf werd afgesnauwd was er bij het familaire Van Gemen altijd wel een monteur die een dolletje met je maakte of waar je zelfs in de werkplaats of showroom uitleg kreeg als het je intresseerde.
Maar terug naar de Renault 12; deze heeft voor mij persoonlijk erg veel betekend omdat ik met deze auto vele landen van Europa heb leren kennen, in een tijd dat dit nog helemaal niet vanzelfsprekend was. Dit alles natuurlijk op een leeftijd dat het vormend voor je is en je leven lang zal bij blijven.
Nooit zal ik vergeten hoe ik veilig in de 12 door het griezelige Oost-Duitsland ben gereden, opgelucht als je na een groot aantal donkere en ongemakkelijke kilometers eindelijk weer in het westelijke gedeelte van Berlijn aankwam. Daar heb ik Checkpoint Charly nog in bedrijf gezien met Amerikaanse en West en Oost Duitse grenswachten. De drukkende sfeer was onplezierig en heeft een diepe indruk op me gemaakt. Zelfs kinderen werden bij grensposten gefouilleerd, de hele auto in de vrieskou binnenste buiten gekeerd. En zelfs boven een soort smeerput met spiegels gereden om te zien of je geen mensen meesmokkelde of teveel aan andere waren die in het Oostblok schaars waren en als ruilmiddel gebruikt zouden kunnen worden.
Een hele grappige anekdote die ik met de Renault 12 heb mee gemaakt wil ik zeker hier opschrijven.
Ergens in de herfst van ’74 (ik moest nog 10 worden) was ik met mijn vader in Duitsland geweest voor een paar dagen en waren we op zondagavond laat op weg ergens terug naar huis.
Op de Sauerland snelweg kwamen we in een hevige regenbui terecht, het stortte uit de lucht en ook het wegdek stond blank, juist bij het invoegen van de ene naar de andere snelweg, verloren de smalle 155 michelinetjes hun grip en begon de 12 terug te glijden in de richting van de rechter vangrail, maar in een mooie vloeiende beweging. Het was een soort surfen, en omdat er geen houden meer aan was raakten we gelijdelijk in de rijrichting de vangrail. Het feit dat er op de vluchtstrook niet gereden wordt en daar dus ook geen waterverplaatsing plaats vindt zal zeker een rol gespeeld hebben.
Een scherp schrapend geluid, vergezeld van een meters hoge vonkenregen was het resultaat.
Om mijn spontane “”wouw, gaaf pap moet je dat vuurwerk zien!””, kon mijn vader helemaal niet lachen.
Na gestopt te zijn eerst maar eens even de schade opgenomen met een zaklantaarn. Je moet je voorstellen dat 35 jaar geleden de snelwegen s’avond en s’nachts nog uitgestorven waren en aarde donker. Enkele meters donkergroene vangrail bleven achter als stille getuigen. De 12 was over de gehele lengte met een dubbele bies van kaal plaatstaal getooid, beiden wel zo’n 20cm hoog.
De trillende handen van mijn pa samen met het beparelde voorhoofd kon ik toen niet helemaal plaatsen, maar jaren later werd dat des te begrijpelijker. Uiteraard werd er het eerste halfuurtje na het vervolgen van de route even niet zoveel gesproken.
Bij thuiskomst werd de auto met de rechterzijde strak langs de ligusterhaag geparkeerd en verdwenen de sleutels met een papiertje linea recta in de brievenbus van de buren, zodat buurjongen Lex onze auto meteen de volgende dag kon meenemen naar plaatwerkerij Postuma waar hij werkte. Na een goede week was onze 12 weer strak en kerngezond en glom weer als vanouds.
Er zijn (waren) weinig mensen tot vandaag op de hoogte van deze uitglijer.
Het schaalmodel
De 12TL break komt uit de inmiddels gestopte Voitures Francaises serie, welke lange tijd gelopen heeft en door Hachette werd uitgegeven. Het modelletje is van Norev makelij en daardoor van zeer goede afwerkingsstandaard en detaillering.
Ook de prijs is met 9,95 meer dan acceptabel, voordat geld zit er nog een leuk 20 pagina tellend fascicule bij. Overigens kom je de deze 12break nog herhaaldelijk op beurzen zoals de NAMAC in Houten tegen en is het restant ook nog via Journaux verkrijgbaar waar ik hem een week of 8 geleden ook vandaan heb gehaald. Een aantal foto’s heb ik op de bekende tuintafel genomen en een aantal op een diorama opstelling, wat altijd voor leuke plaatjes zorgt.
Groeten en prettig weekend,
Arie-Jan
grt, Harrie
Sinds half juli hebben wij Renault erbij 
in het Noorden (Groningen/Drente).
